Lời khuyên dưới đây của Bác sĩ Anh Nguyễn hy vọng sẽ giúp ích bố mẹ hiểu về sự khác nhau giữa thành phần của các loại sữa tươi cũng như cách chọn loại sữa tươi phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ nhỏ.
Không nên sử dụng sữa tươi bởi vì lúc này hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt chưa có khả năng dung nạp sữa tươi. Ở giai đoạn này bố mẹ chỉ nên cho trẻ sử dụng sữa mẹ và các dòng sữa công thức phù hợp.
Bố mẹ có thể bắt đầu giới thiệu sữa tươi thanh trùng nguyên kem có nguồn gốc từ động vật như sữa bò, sữa dê,… Lý do chọn sữa thanh trùng nguyên kem là để trẻ đảm bảo nhận đủ dinh dưỡng và chất béo cho quá trình phát triển não bộ. Không nên chọn loại ít béo hoặc tách béo.
Lúc này cơ thể trẻ nhỏ đã phát triển khá hoàn thiện, bố mẹ có thể bổ sung các sản phẩm sữa tươi tiệt trùng cho bé.. Ở độ tuổi này, sữa chỉ là 1 khẩu phần ăn giúp cơ thể trẻ nhỏ được cung cấp đầy đủ canxi, lượng sữa cung cấp hàng ngày cho trẻ khoảng 300ml/ngày. Tùy theo cân nặng của trẻ mà bố mẹ chọn sữa nguyên kem hay ít béo. Nếu trẻ thừa cân béo phì thì nên chọn loại ít béo.
Để phân biệt được 2 loại loại sữa này người ta dựa vào thời hạn sử dụng và điều kiện bảo quản sản phẩm cụ thể như:
Sữa tươi thanh trùng: thời hạn sử dụng ngắn thường dưới 30 ngày, cần bảo quản lạnh. Do đó, trong siêu thị sữa thanh trùng thường ở khu vực lạnh. Sau khi mở nắp nếu dùng không hết phải giữ ở nhiệt độ lạnh như trong tủ lạnh, dùng trong 3 ngày.
Sữa tươi tiệt trùng: Thời hạn sử dụng dài hơn, từ 6-12 tháng, không cần bảo quản lạnh. Do đó, thường nằm trên kệ thực phẩm khô bình thường. Tuy nhiên, khi mở nắp cần quản bảo lạnh và tốt nhất nên sử dụng trong vòng 3 ngày kể từ ngày mở nắp
Cả hai loại này đều có dạng nguyên kem và ít béo. Dạng nguyên kem chứa 3.5 - 4% là chất béo thường được khuyên cho trẻ dưới 5 để hỗ trợ chất béo trong phát triển não bộ. Thành phần này có thể đọc trên nhãn. Tuy nhiên, các bé sau 2 tuổi nếu thừa cân béo phì thì nên chọn dạng ít béo hoặc tách béo (có % chất béo ít hơn) để ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến béo phì ở trẻ.
Tổng sữa các loại 500ml/ngày. Đối với các bé bú mẹ hoàn toàn thì duy trì theo nhu cầu các bé. Chỉ nên cho bé sử dụng 500ml/ngày để giúp cơ thể bé có cảm giác đói và có thể ăn tốt thức ăn trong các bữa.
Chỉ cần duy trì 1 khẩu phần 200-300ml/ngày. Thời điểm này cho trẻ uống sữa để giúp cơ thể bé được cung cấp đầy đủ hàm lượng canxi. Nếu bé nhà bạn không thích uống sữa thì có thể cho bé sử dụng các chế phẩm từ sữa như: sữa chua, phô mai, váng sữa,….hoặc một số thực phẩm khác giàu canxi để đáp ứng đầy đủ hàm lượng canxi cơ thể trẻ cần.
Xem thêm: 10 loại thực phẩm giàu canxi giúp trẻ phát triển và tăng chiều cao.
Sữa hạt thực chất không phải sữa, nó thực ra là 1 dạng nước ép hạt. Hàm lượng chất béo có thể là khác biệt giữa sữa hạt với sữa tươi từ động vật.
Bố mẹ có thể thay thế hay xen kẽ sữa hạt với sữa tươi tiệt trùng khi trẻ từ 2 tuổi vì lúc đó sữa chỉ như 1 khẩu phần phụ, đặc biệt khi bé thừa cân béo phì. Nếu muốn dùng thay thế sữa hạt cho trẻ từ 1-2 tuổi cho bé béo phì hay dị ứng đạm sữa thì nên tư vấn từ chuyên gia để bổ thêm những chênh lệch có thể có.
Một số loại sữa hạt thông dụng như sữa hạnh nhân, sữa yến mạch, sữa hạt óc chó, sữa đậu xanh, sữa đậu đen,…. riêng sữa gạo thì không khuyên dùng cho trẻ dưới 5 tuổi.
Nhiều cha mẹ cho rằng uống nhiều sữa có thể bù ăn cho con, để giúp con cao lớn. Nhưng suy nghĩ này là chưa đúng. Sữa trước 6 tháng tuổi có vai trò sống còn với trẻ vì đó là nguồn dinh dưỡng duy nhất. Nhưng, từ khi trẻ bắt đầu ăn dặm thì trẻ bước sang giai đoạn thích nghi để chấp nhận 1 dạng thức ăn mới và vai trò của sữa cũng dần được thay thế, cụ thể như sau:
Trẻ từ 0-6 tháng tuổi: Sữa là nguồn dinh dưỡng chính và duy nhất
Trẻ từ 6 tháng- 1 tuổi: Sữa vẫn chiếm vai trò quan trọng giữa giai đoạn chuyển tiếp và trưởng thành của hệ tiêu hóa. Sữa cung cấp năng lượng, vi chất và chất béo quan trọng.
Trẻ từ 1-2 tuổi: Vai trò sữa chỉ giữ vai trò trong cung cấp chất béo và bù thêm năng lượng cho hoạt động của trẻ, nhưng không thể thay thế hoàn toàn năng lượng từ thức ăn.
Trẻ từ 2 - 6 tuổi: Sữa chuyển vào vai trò chuyên biệt cho 1 vài chức năng. Cụ thể như, cung cấp thêm canxi cho chế độ ăn, cung cấp thêm năng lượng nếu cả ngày bé phải đi học vận động nhiều hoặc cung cấp thêm vitamin khoáng dạng tiện lợi khi bữa ăn trẻ quá giãn cách hoặc trẻ không có thời gian ăn theo bữa. Điều này cho thấy sữa là không thể thay thế bữa ăn của trẻ.
Do đó, việc phát triển hành vi ăn uống tốt là cần thiết, hơn là cho trẻ uống sữa bù cho nó.
Chuyển từ từ loại sữa: Ví dụ nếu trẻ đang dùng sữa công thức thì chuyển dần sữa công thức sang sữa tươi thanh trùng: mỗi ngày 1 ít, trong 5 tuần chuyển hẳn sang sữa tươi thanh trùng nguyên kem.
Hạ thấp dần nhiệt độ của sữa: Để bé thích nghi và thay đổi khái niệm về sữa, mẹ có thể hâm sữa ở nhiệt độ nguội hơn vài độ. Ví dụ: bạn hạ thấp nước ấm trong ly dùng để làm ấm.
Tập thói quen sử dụng sữa lạnh cho bé: Thông thường khi đang sử dụng sữa công thức ấm, trẻ sẽ khó chấp nhận uống sữa lạnh khi bé chuẩn bị đi ngủ, do đó bố mẹ nên tập thói quen sử dụng sữa lạnh cho trẻ, thời điểm thích hợp để tập là khi bé đang chơi hoặc sau khi tắm cho bé xong. Cách tập cho bé sử dụng sữa lạnh đơn giản:
Từ 10 tháng tuổi bạn nên tập bé uống nước bằng ly và ống hút để bé quen dần với việc sử dụng ống hút và ly.
Giới thiệu vào những thời điểm hợp lý nêu trên, từng ít một từng ngày.
Bé thích nhìn ai đó uống và bắt chước, nên mẹ cầm hộp sữa hút ống hút cho bé xem.
Nhiệt độ sữa không nên quá lạnh khi mới bắt đầu, cứ từ từ ấm rồi chuyển sang lạnh.
Nguồn tham khảo: Bác sĩ Anh Nguyễn
19/03/2020
18/06/2020
