Trong quá trình phát triển của trẻ, bố mẹ thường mong muốn cao lớn, khỏe mạnh nên thường có nhu cầu bổ xung canxi cho trẻ nhưng lại chưa nắm rõ kiến thức và cách bổ sung canxi sao cho hiệu quả.
Gần đây Ăn dặm 3in1 nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến những loại thuốc bổ sung canxi cho bé. Nhiều bạn gửi tôi các loại thuốc canxi, đủ thành phần, đủ lời tư vấn, lời khuyên. Tôi hỏi ra: Không có lời khuyên nào từ chuyên gia dinh dưỡng, không có hướng dẫn khi nào ngưng dùng. Vậy bổ sung canxi cho trẻ nhỏ như thế nào là đúng với độ tuổi của con, hãy cũng tìm hiểu trong nội dung chia sẻ dưới đây.
Canxi là một trong những dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Thiếu canxi sẽ khiến trẻ nhỏ chậm tăng trưởng và có nguy cơ mắc những bệnh khác, tuy nhiên thừa canxi cũng không ngoại lệ dễ dẫn tới một số bệnh nguy hiểm cho trẻ nhỏ.
Có một thực tế đang tồn tại nhiều năm tại gia đình Việt đó chính là thấy ai bảo thuốc này tốt, bố mẹ sẵn sàng đầu tư mua về cho con uống mà không cần bất cứ tư vấn chỉ thị từ các bác sĩ chuyên gia dinh dưỡng. Điều này thật sự quá nguy hiểm!
Ngạc nhiên hơn nữa là việc sử dụng thuốc bổ sung canxi cho các bé dưới 2 tuổi là quá phổ biến ở Việt Nam, trong khi đó ở các nước phát triển, bố mẹ không dễ ra ngoài mua thuốc bổ sung canxi cho trẻ dưới 2 tuổi mà không có tư vấn chuyên gia dinh dưỡng. Điều này cho thấy thuốc bổ sung canxi cho trẻ dưới 2 tuổi là không được phép dùng tùy tiện.
Hình như đâu đó đã gieo vào tâm trí các bố mẹ Việt một quan niệm: "Phải bổ sung canxi cho bé cao lớn". Quan niệm này khiến các bố mẹ thi nhau mua thuốc bổ sung canxi đặc biệt nhờ bạn bè ở nước ngoài mua rồi gửi về Việt Nam.
Thực tế, bố mẹ không nên tự ý mua các sản phẩm bổ sung canxi cho trẻ nhỏ mà không có sự tư vấn dinh dưỡng. Đối với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi
Bố mẹ không nên tự ý dùng các sản phẩm thuốc nhằm bổ sung canxi cho trẻ, việc sử dụng cần có hướng dẫn của bác sĩ. Đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ khi còn đang bú mẹ thì sữa mẹ là nguồn bổ sung canxi tuyệt vời cho con nên nếu mẹ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng thì không cần thiết phải bổ sung thêm canxi từ bên ngoài.
Nhiều bố mẹ dùng thuốc bổ sung canxi cho bé nhưng chưa thật sự hiểu về hoạt tính sinh học hấp thụ canxi từ thuốc và thực phẩm khác nhau như thế nào?
Đặc tính sinh lý của canxi:
Canxi được lưu trữ chủ yếu trong xương và răng và 1 phần rất nhỏ tồn đọng trong máu. Nếu nồng độ canxi trong máu cao sẽ liên quan đến những vấn đề sức khỏe rất nguy hiểm, như tim mạch. Canxi sẽ được hấp thu và sử dụng để tạo xương khi có nhu cầu cơ thể. Nhưng nếu cơ thể không có nhu cầu, bổ sung canxi cho trẻ với lượng lớn, cơ thể sẽ không cần từ đó xảy ra 2 trường hợp: đào thải hoặc sẽ tồn đọng trong máu.
Hoạt tính sinh học và hấp thụ:
Canxi thường ở dạng muối, cơ thể sẽ hấp thụ canxi nguyên tố để kiến tạo xương. Canxi dạng muối từ thực phẩm sẽ có hoạt tính sinh học và hấp thu an toàn hơn dạng thuốc bổ sung canxi. Do đó, ngày nay có rất nhiều thuốc bổ sung canxi ở các dạng muối rất đa dạng với nồng độ canxi nguyên tố hấp thụ rất đa dạng, nên việc bổ sung tự ý và không theo hướng dẫn sẽ làm canxi nguyên tố khó hấp thu, mà có nguy cơ tồn tại trong máu gây ra các vấn đề sức khỏe. Hơn nữa, bổ sung không đúng thời điểm mà cơ thể cần, canxi dễ bị dư thừa sẽ bị đào thải qua thận, tăng gánh nặng lên hoạt động của thận, đặc biệt là các bé dưới 2 tuổi.
Tuy nhiên, canxi từ thực phẩm (như sữa mẹ, sữa các loại, phô mai, sữa chua, tôm cua,..) là có dạng hấp thu an toàn, không gây mất cân bằng nồng độ canxi trong cơ thể, nên việc bổ sung canxi cho bé từ thực phẩm là được khuyên dùng bởi các chuyên gia dinh dưỡng.
Nhiều bố mẹ rất quan tâm đến việc làm sao để con cái chúng ta đạt được chiều cao tối đa, làm sao để các bé không bị lùn hay nhỏ con như ông bà cha mẹ. Nhìn và so sánh các bé khác, bố mẹ nào cũng muốn con cái mình phát triển tốt hơn. Lợi dụng vào tâm lý này, mà nhiều người đã tư vấn các loại thuốc canxi tăng chiều cao. Và thực tế là nhiều bố mẹ tự ý bổ sung cho bé mà thật sự không biết rằng: liệu những thuốc ấy có thực sự giúp bé cao hơn. Hơn nữa, việc cao quá sớm có thực sự là một điều tốt.
Canxi có thực sự là yếu tố quyết định chiều cao của trẻ?
Tất cả các bé đều đã được lập trình cho cuộc đua gia tăng chiều cao giống nhau. Việc tăng trưởng chiều cao trước 2 tuổi thường ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố di truyền và vận động vui chơi của bé, hơn là dinh dưỡng. Ở giai đoạn này vitamin D mới thật sự cần hơn là canxi vì vitamin D giữ nhiều vai trò quan trọng khác, bao gồm cả việc hấp thu canxi từ sữa và thức ăn của bé. Sau 2 tuổi, chiều cao sẽ phát triển chậm lại.
Cuộc đua chiều cao thực sự là bắt đầu của giai đoạn tiền dậy thì từ 4-8 tuổi- giai đoạn này bé không cao lên nhiều, nhưng việc đầy đủ các yếu tố giúp tăng chiều cao là điều quan trọng. Dinh dưỡng là một trong các yếu tố quan trọng đó. Sau đó, duy trì đầy đủ chất dinh dưỡng trước 12.5 tuổi cho bé gái hoặc 14 tuổi với bé trai là điều tối cần thiết.
Canxi chỉ là một trong các yếu tố dinh dưỡng, ngoài ra còn phải ở trạng thái đủ các yếu tố dinh dưỡng khác như Vitamin D, các amino acid (trong việc tạo hormone tăng trưởng) và năng lượng hằng ngày của bé. Mặc dù dinh dưỡng là yếu tố rất quan trọng (chiếm 2/3 sự quyết định chiều cao của bé), nhưng cha mẹ không nên quên các yếu tố khác như vận động (thể dục-thể thao). Cho các bé vui chơi tham gia các hoạt động thể thao lành mạnh sẽ giúp việc đạt chiều cao tối đa sau tuổi dậy thì.
Theo Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ (2010), nhu cầu canxi là không cao ở độ tuổi dưới 12 tháng, nhu cầu canxi thực sự cần cho sự phát triển mật độ xương trước dậy thì là giai đoạn từ 4-8 tuổi. Sau đó, duy trì đủ trước 12.5 tuổi với bé gái và 14 tuổi với bé trai.
Từ 0 - 6 tháng tuổi:
Nhu cầu đủ canxi cho phát triển bình thường là 200mg/ngày [Adequate Intake (AI)]
Các bé sinh khỏe mạnh có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.
Các bé sinh thiếu tháng thì sẽ bổ sung thêm canxi và vitamin D, bên cạnh sữa mẹ (Khi vừa sinh trong bệnh viện). Khi ra viện, tùy vào thể trạng của bé mà chuyên gia dinh dưỡng sẽ tiếp tục kê bổ sung sữa công thức đặc biệt (canxi và vitamin D) hoặc bé có thể dùng sữa mẹ hoàn toàn. Tuy nhiên, thời gian dùng sẽ do chuyên gia tư vấn.
Từ 6-12 tháng tuổi: Ở giai đoạn này nhu cầu đủ canxi của trẻ là 260mg/ngày (AI).Cả bé sinh khỏe mạnh và thiếu tháng có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức và những thực phẩm ăn dặm. Gs.Bs. Greer, Viện Hàn Lâm Nhi khoa Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh "Việc bổ sung thêm canxi cho các bé khỏe mạnh dưới 12 tháng tuổi là không mang lại lợi ích cho sự phát triển xương hay chiều cao của bé".
Từ 1-3 tuổi: Nhu cầu đủ 700mg/ngày (Recommended Dietary Allowance -RDA)
Từ 4 -8 tuổi: Nhu cầu đủ 800mg/ngày (RDA)
Từ 9 tới 19 tuổi: Nhu cầu đủ 1300mg/ngày (RDA)
Các bé ở các độ tuổi trên có thể lấy đầy đủ canxi từ thực phẩm đa dạng như sữa, sữa chua, phô mai, tôm cá. Đọc bên dưới về những thực phẩm giàu canxi quan trọng mà cha mẹ nên nhớ.
Duy trì đủ vitamin D liều dự phòng 200-300IU/ngày cho các độ tuổi.
Chọn rau xanh giàu canxi nhưng thấp oxalate để gia tăng hấp thu canxi trong giai đoạn 4-8 tuổi. Một số loại rau xanh này là bông cải, cải ngồng, cải rổ (collard greens), rau cho lá xanh đậm.
Hạn chế các loại nước uống có đường, chứa caffeine như nước ngọt, nước tăng lực.
Cho bé dùng trái cây tươi, ít ngọt
Hạn chế ăn chất béo bão hòa và transfat từ fast foods, gà rán, từ snack.
Cho bé cơ hội vận động ở mỗi lứa tuổi. Trước 2 tuổi, yếu tố chiều cao phụ thuộc nhiều vào di truyền và vận động, nên chơi cùng bé, dẫn bé chơi công viên, tạo các trò chơi cho bé chơi. Từ 4-8 tuổi, có thể cho bé tham gia các trò thể thao lành mạnh an toàn để gia tăng phát triển xương và chiều cao.
Chỉ nên bổ sung thuốc canxi theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia sức khỏe. Nên hỏi chuyên gia là khi nào bé nên ngưng dùng và kết hợp thực phẩm như thế nào. Không nên tự ý mua và dùng cho bé.
Sữa mẹ/sữa ct/ sữa các loại: có khoảng 240-260mg/200ml sữa
Cá/tôm/cua: có khoảng 180mg/60gr
Đậu hủ cứng hoặc mềm: 160-140mg/100gr
1 miếng tam giác phô mai: có khoảng 60-144mg
Bông cải xanh luộc: có khoảng 60mg/2 nhánh bông cải xanh
Sữa chua: 60mg/40gr
Hạt ăn dặm: 120mg/30gr
Có rất nhiều kiến thức dinh dưỡng khác nhau tại Ăn dặm 3in1 mà bố mẹ có thể tham khảo trong Kiến thức ăn dặm để giúp bố mẹ trao dồi thêm kiến thức cũng như kỹ năng trong quá trình nuôi dạy con.
